D vitamini, vücudun kalsiyum ve fosforu emmesine ve tutmasına yardımcı olarak, özellikle iyi kemik sağlığı ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için çok önemlidir. Bununla birlikte, çoğunluğu güneşten gelen UV ışığına tepki olarak deride üretildiğinden, yalnızca yiyeceklerle yeterince almak zor.
Sorunla mücadeleye yardımcı olmak için bilim insanları domatesleri D vitamini ile güçlendirmek için CRISPR gen düzenlemesini kullandılar.
Tahminen dünya çapında 1 milyar insan D vitamini eksikliğinden etkilendiği düşünülüyor. Bu eksiklik, kalp hastalığı, kanser, otoimmün hastalıklar ve daha zayıf kemik ve kas riskini artırıyor.
John Innes Center’dan araştırmacılar, domatesleri genetik olarak değiştirerek yeni bir D vitamini kaynağı sağlamak için çalışıyorlar. Meyvenin doğal olarak 7-DHC olarak bilinen bir D vitamini öncüsü içerdiği biliniyor, ancak çok düşük seviyelerde ve sadece yenmeyen yapraklarda bulunuyor.
Araştırmacılar, domates genomunda normalde 7-DHC’yi diğer moleküllere dönüştürem belirli bir enzimi durdurmak için CRISPR-Cas9 gen düzenleme sistemini kullandılar. Bu enzim olmadan, 7-DHC dometeste, kabuğunda ve yapraklarında çok daha yüksek seviyelerde birikiyor. Daha da önemlisi, bu enzimin bloke edilmesi domates bitkilerinin büyümesini, gelişmesini veya verimini etkilemiyor.
Tıpkı insan derisinde olduğu gibi, 7-DHC, domatesi UVB ışığına maruz bırakarak D3 vitaminine dönüştürülebiliyor. Daha sonra, bir domatesin iki yumurta veya 30 gr ton balığı kadar D vitamini içerdiği bulundu. Bu değer, güneşte kurutulmuş domateslerde artırılabilir.
Araştırmacılar, bir domatesin meyvesini daha besleyici hale getirmenin yanı sıra, D vitamini açısından zengin yaprakların israf etmek yerine takviye yapmak için de kullanılabileceğini söylüyor. Patlıcan ve patates gibi diğer besinler de aynı biyokimyasal yollara sahip. Yani, aynı tür gen düzenlemesi bu besinleri daha zengin yapmak için kullanılabilir.
araştırma linki: https://www.nature.com/articles/s41477-022-01154-6
