Savaş, enerji krizinin giderek daha da derinleşmesine neden olurken petrol, kömür ve doğalgaza bağımlılığımızın ne denli yaşamsal sorunlara neden olduğunu ortaya koydu.
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, enerji krizinin çözümü için öneri ve adımları sunduğu “Enerji Dönüşümü Raporu”nu yayınladı.
Gezegenimizde bildiğimiz anlamda yaşamı tehdit eden iklim krizinin başlıca nedeni
olan fosil yakıt ağırlıklı enerji üretimi ile enerji tüketimi gün geçtikçe artıyor.
Milyarlarca insan her an enerji tüketiyor ve tüketilen enerjinin bedeli gün
geçtikçe yükseliyor.
Enerji krizini ortaya çıkaran yöntemlerden vazgeçmeden krizi çözemeyiz. Fosil yakıtlardan vazgeçip yenilenebilir kaynaklardan enerji üretmenin çok daha ötesine geçmemiz ve yaşam biçimimizi, üretim, paylaşım ve tüketim yöntemlerimizi acilen dönüştürmemiz gerek.
Dünyada ve Türkiye’de enerji üretimi
Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL – Health and Environment Alliance) tarafından yapılan bir araştırma kapsamında hazırlanan “Kronik Kömür Kirliliği – Kümülatif Sağlık Etkileri Özel Raporu”na göre, halen çalışır durumda olan kömür santralleri, 55 yılda 4,8 trilyon lira sağlık maliyetinin yanı sıra 200 bin erken ölüme neden oldu. İklim değişikliğinin etkileriyle birlikte, sağlık ve çevre maliyetlerine rağmen Türkiye’de kullanıma sunulan enerjinin %83,3’ü fosil kaynaklardan (kömür, petrol ve doğalgaz) sağlanıyor. Öte yandan, Türkiye’de 2021’de üretilen elektriğin %16,8’ini; köylünün tarlada, bahçede, evde kullandığı suyun önüne set çeken pek çok ağacın kesilmesi ile birlikte karasal ve sucul ekosistemleri geri dönüşü olmayacak şekilde tahrip eden hidroelektrik santraller (HES) üretti.
Yenilenebilir enerji artıyor, fosil yakıt tüketimi azalmıyor
Küresel enerji verileri, sanılanın aksine, yenilenebilir enerjideki büyümeye rağmen fosil yakıtların tüketimdeki payının değişmediğini gösteriyor. 21. Yüzyıl Yenilenebilir Enerji Politikaları Organizasyonu’nun (REN21) “2021 Yenilenebilir Enerji Küresel Durum Raporu”na göre, 2021’de dünyada devreye alınan yenilenebilir enerji kapasitesi bir önceki yıla göre %30 artış kaydederken, fosil yakıtların toplam enerji tüketimindeki payı %80 ile 10 yıl önceki seviyesiyle aynı kaldı. Türkiye’de de elektrik üretiminde benzer bir tablo ile karşı karşıyayız; iklim krizine neden olan fosil yakıtların elektrik üretimindeki payı son bir yılda %58’den %64’e çıktı.
Türkiye’de sektör bazında enerji tüketiminin değerlendirildiği, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu tarafından hazırlanan “Türkiye Enerji Görünümü 2021” başlıklı rapora göre, 2020 yılında en yüksek tüketimin %24,8 ile sanayi ve %22,9 ile çevrim ve enerji sektöründe gerçekleştiği görülüyor.
Enerji üretim ve tüketimimiz bu şekilde devam ederse gezegenimizin sonunu getireceğine dair binlerce araştırma ve rapora sürekli yenileri eklenirken, durdurmaya yönelik çözümler ise önümüzde duruyor.
Tüketimi sınırlamak çözüm olabilir
Hükümetlerin emisyon azaltımı hedeflerine ulaşma yönünde verdikleri sözler ve yenilenebilir enerji kaynakları konusundaki yatırımları yeterli değil. Sürdürülebilir ve adil bir dönüşüm yönünde acilen kararlı adımların atılmasına ihtiyaç var.
Bilim insanları ve teknoloji yatırımcıları da atık çıkarmadan yaygın ve adil biçimde kullanılabilecek enerji üretim yöntemleri için çalışmayı sürdürüyor. Ancak yeni teknolojiler henüz, insanın doymak bilmez iştahının, kendi türüyle birlikte yeryüzündeki bütün varlıkları karşı karşıya bıraktığı felaketleri önleyemiyor. Refaha ulaşmanın yolu, ihtiyaç listelerini sonsuza uzatarak daha fazla üretmekten değil; temiz üretimin yollarını ararken tüketimi de azaltmaktan geçiyor.
Rapor linki: https://drive.google.com/drive/folders/1-TWZVNY1yOqwfPHqlZPFa4E1RJbju45g
