Osman AROLAT’ın Dünya Gazetesi’nde konuyla ilgili yazdığı yazı, konunun önemini anlatıyor:
Dünyada toprak kiralama işleminin giderek yaygınlaştığına tanık oluyoruz. Türkiye-Sudan arasında imzalanan 100 bin hektarlık toprak kiralama anlaşmasını bu gözle değerlendirmeliyiz. Küresel ısınma ve gıda arzı sıkıntısı toprak kiralama işlemlerini daha da hızlandıracak gibi görünüyor.
Dünyada gıda arzı açığı, nüfusu milyarı geçen ülkelerin nüfusunu doyurma zorunluluğu ve küresel ısınma yeni bir olgu ortaya çıkardı: Toprak kiralama…
Kayıtlar, dünyada 203 milyon hektar toprak alanının kiralandığını ortaya koyuyor. Dünyanın 510 milyon km’lik toplam alanı içinde belki küçük ama dünya jeopolitiği açısından büyük sonuçlar doğurabilecek bir gelişme bu. Çin, Hindistan, İsrail ve ABD, dünyanın en büyük 4 toprak kiracısı.
Topraklarını kiralayanlar içinde Endonezya, Filipinler, Kongo, Brezilya, Arjantin ve Sudan öne çıkıyor. Sudan 1,8 milyon km2‘lik alanıyla Afrika’nın en geniş 3. ülkesi. Bununla kalmıyor, Kızıldeniz kenarında uzun bir kıyı şeridinin varlığı bu ülkenin coğrafyasını stratejik de kılıyor. Nitekim Türkiye 2017‘de Suakin Limanı ve adasını 99 yıl için kiraladı. 2020‘de Rusya, Port Sudan limanında bir donanma üssü imtiyazı elde etti. Türkiye–Sudan ilişkilerinin derinleşmesi ülkenin zalim diktatörü Ömar al-Bashir döneminde gerçekleşti. Sudan, 2014’de Türkiye’ye 99 yıllık bir imtiyazla 78 bin hektar alanı tahsis eder. 2019‘da diktatör al- Bashir’in devrilmesinden sonra Sudan’ın geçiş hükümeti her türden toprak imtiyazının iptal edildiğini açıkladı.
Türkiye’nin geçen hafta Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ile Ankara’da imzaladığı bir dizi anlaşma içinde 100 bin hektar alanın Türkiye’ye ‘’resmen‘’ ve yeniden tahsis edilmesi anlamlı…
Sudan‘da 100 bin hektar alanın nasıl işleneceği ise bir “soru işareti‘’. Türkiye’de son 15 yılda 3,2 milyon hektar arazi çiftçi yokluğundan terk edildi. 800 bin çiftçi de Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) kapsamından çıktı.
Ancak anlaşma metninde Suakin‘in vurgulanmaması dikkat çekiyor. Suakin, Port Sudan Limanı‘nın 50 km güneyinde yer alan ve Cidde’nin tam karşısında. 1517-1865 arasında Osmanlı yönetiminde kalan bu yerleşim için Katar 4 milyar dolarlık liman yenileme yatırım anlaşması yaptı. Türkiye’ye 99 yıllık süreyle ‘’resmen‘’ kiralanan bu adanın konumu Türkiye yönetimi için büyük önem taşıyor. Önümüzdeki dönemde dünya genelinde toprak kiralama konusunun yaygınlaşmasına kesin gözüyle bakıyorum.
GÜNÜN SÖZÜ:
Tedarik zincirlerindeki aksama Türkiye’nin 2021 otomotiv üretim ve ihracatını yepyeni bir olumsuz noktaya taşıyor.
Kaynak: dunya.com
