Yazar: Çetin ÜNSALAN

Geçen haftanın son günlerine mavi ekran krizi damga vurdu. Tüm işlerin bir anda durduğu ve elle işlemlerin yapıldığı bir süreç yaşandı. Bu konuyla ilgili farklı açıklamalar geldi. Çünkü mesele bankacılıktan havayoluna kadar her alanı dünya ölçeğinde etkiledi. Öncelikle hemen yalanlanan siber saldırı meselesi, esasen sorunun tam da burada olduğunu gösteriyor. Ardından Microsoft’tan yapılan açıklamada konunun bir güvenlik sorunu ya da siber saldırı olmadığı, teknik bir aksaklık yaşandığını ve düzeltildiği ifade edildi. Tıpkı geçmiş yıllarda bizde olduğu gibi… Hatırlayanlar olacaktır bir günlük elektrik kesintisiyle hayatın nasıl felç olduğuna şahit olduk. Ardından bunun bir arıza olduğuna yönelik ne kadar açıklama yapılsa da…

Gelişen teknolojiyle, otomasyonun hız kazanması ve robotik teknolojilerin devreye girmesiyle birlikte tartışmaya açılan ve yapay zekânın hayatımızda yer edinmesiyle taçlanan bir şehir efsanesi oldu: Herkes işsiz kalacak. Öncelikle meseleyi burada tartışmak hem gelişmeleri kaçırmayı, hem insan kaynağını dönüştürmeyi hem de bu süreçte yapılması gereken hazırlıkları ihmal etmekten başka bir sonuç vermez. Değişim ve gelişimle birlikte kaybolacak meslekler kadar, yeni mesleklerin de var olacağı nedense kısık sesle dillendiriliyor. Diğerinde yaratılan korku ortamı ise ya savunma mekanizmalarını harekete geçiriyor ya da boşverciliği körüklüyor. Bu nedenle Türkiye’nin bu kısır tartışmadan çıkarak geleceğin mesleklerine ve insan kaynağına odaklanması lazım. Bu alanda çalışmalar yapan, konuyu…

Yeni ekonominin içinde gelişen teknoloji bir tarafta verimlilik diğer tarafta sürdürülebilirlik avantajlarını beraberinde getirirken, farklı alanlarda start-up ekosisteminde Türkiye’den çıkan projeler aslında ne kadar büyük bir şansımız ve potansiyelimiz olduğunu ortaya koyuyor. Kimi zaman oyun sektöründe, çoğu zaman mühendislik alanlarında geliştirilen yazılımlarla, yapay zekanın da devreye girmesiyle birlikte farklılaşan ve daha katma değerli bir paylaşım ekosistemini doğru okumak durumundayız. Son bir örnek paylaşacağım. Bahsedeceğim teknolojiyi geliştiren yerli firma dünyada bunu yapan üç şirketten biri. Yenilenebilir enerjinin en önemli başlıklarından biri olan rüzgârda türbinlerde RES kanatlarının sesini geliştirdikleri yazılımda, yapay zekayı kullanarak dinliyorlar ve arızaları önceden öngörebiliyorlar. Durma maliyetinin çok yüksek…

Ekonominin hızla dijital alt yapı temelli hale geldiği günümüzde bireylerden şirketlere herkesin bu dönüşüme uyum sağlaması gerektiğini konuşuyoruz. Sadece teknolojiye uyum açısından değil, bilhassa meseleye reel sektör penceresinden baktığınızda maliyet açısından da hayati bir konudan söz ediyoruz. Yani dijitalleşmeyle, sadece internet ve çıktılarını iş hayatımıza uyumlandırıp, dünya ile aynı kulvarda koşmayı konuşmak, teknolojiyi takip anlayışından öteye gitmez. Burada birim maliyetlerden, verimlilikten, yaratıcılığa zaman kalmasından tutun, iş kazalarının önlenmesinden karbon emisyonlarına karşı mücadeleye kadar yeni rekabet alanından söz ediyoruz. Bu kapsamda da başta KOBİ’ler olmak üzere dijitalleşmenin önemini anlatmaya devam ediyoruz. Fakat şöyle bir fotoğraf ortaya koyalım. Diyelim ki bir işletme…

Dünyada pandemi ile birlikte hayatımıza giren uzaktan çalışma, zaman içinde koşulların iyileşmesiyle birlikte yerini hibrit sistemlere bıraktı. Bugünlerde ise, düne kadar uzaktan çalışmayı öven teknoloji şirketlerinin ofise dönüş mesajları vermesi garip bir durum ortaya çıkardı. Oysa işin matematik boyutu, şirketlerin masraflarının büyük ölçüde azaldığını, hatta bazılarının ofis mekanlarını değiştirdiğini, daha ekonomik yerlere geçtiği ve bütçelerinde önemli tasarruflar elde ettiğini bize gösteriyor. Ayrıca bırakın nereden çalışılacağını, haftada dört gün çalışmanın konuşulduğu, bununla ilgili pilot uygulamaların yapıldığı, çıkan sonuçların verimlilik adına önemli oranda iyileştirmeleri önümüze koyduğu bir fotoğrafın ortasında bu tartışma neyin nesi? Bence bu bir çalışma meselesi değil, ego sorunu… Eski…

Yeni ekonomik ilmik teknoloji üzerinden tartışılsa da bence en büyük dönüşümün zihniyette ve iş yapış biçimlerinde olduğu çok açık. Şayet bu yeni metot Türk reel sektörüne sirayet edemezse, büyük bir sorun yaşayacağını bugünden söyleyebilirim. Gücünü, oturduğu koltuktan ya da vergi tabelasından alan bir girişimci zihniyetinin, patronculuk ya da müdürcülük oynarken, yeni ekonominin içinde yer almasını beklemek büyük bir hayalcilik olur. Teknoloji zaten gelişiyor. Eğer bir projeniz varsa, doğru bir kurgu içindeyseniz de günün sonunda finansman bulursunuz. Nitekim startup’ların oransal ve görece olarak düşse de halen yatırım buluyor olmasını, şirketlerin geliştirdikleri işler kadar, işletmecilik anlayışında da aramak gerekir. Paylaşım ekonomisinin ön…

Dijitalleşmenin gelişmesiyle birlikte ortaya atılan bazı mesleklerin yok olacağı, bazılarının da teknolojiye varlığını robotlara bırakacağı söylenmeye başlanmıştı. Fakat üretken yapay zekânın ortaya çıktığı 2022 Kasım’dan beri mesele boyut atladı. Bu süreç sonunda, zamanı ne oranda uzak bilinmemekle birlikte hukuktan tıp alanına kadar robotların devrede olacağı konuşulur oldu. Herkes bunun gelecekte bir gün karşımıza çıkacağını konuşadursun, Çin’de ilk hastane gündeme geldi bile. Dünyanın ilk yapay zekâ hastanesi açıldı. Agent Hastanesi’nde: “…14 robot doktordan oluşan kadrosu ile hastane günde 3 bin hastayı tedavi edebilecek. Hastanede çalışan bir robot doktorun birkaç gün içinde 10 bin hasta bakabilmesi hedefleniyor. Aynı rakamlara ulaşmak için bir…

Haziran ayında gerçekleşecek G7 Liderler Zirvesi’nin konuğu Papa olacak. Yapay zekanın tartışılacağı oturuma katılacak olan Papa, teknoloji – etik ilişkisi açısından tartışmayı farklı bir boyuta taşıyacaktır. Meselenin inanç kısmını işin uzmanlarına bırakalım, öncelikle bu katılımın kısa süre önce Vatikan tarafından yayınlanan Roma Yapay Zeka Etiği Çağrısı ile ilişkili olduğunu hatırlatmakta fayda var. Dönem Başkanı İtalya, bu etik çağrısına dikkat çekmeyi amaçlıyor. Ayrıca ilk kez bir Papa’nın da G7 Zirvesi’ne katılacağını tarihe not düşmek adına belirtelim. İtalya Başbakanı Meloni’nin davetine olumlu yanıt veren ruhani isim, hangi noktalara dikkat çekecek, göreceğiz. Ama asıl bu aşamada bizim etik teknoloji kavramının üzerinde durmamız gerekiyor.…

Teknoloji internet temelli ilerlerken, bir yanda da bunun sosyoloji mühendisliği tarafının da yürütüldüğünü görüyoruz. Elbette internet çok büyük bir buluş ve insanların işlerini yapmasından verimliliğe, konfordan bilgiye ulaşımına kadar birçok başlığa olumlu etki etti. Fakat biraz da işi magazinselleştirerek yürütülen alt çalışmanın da bir toplum dizaynı amaçladığı çok net görülüyor. Merkeziyetsiz yapıların öne çıkarılması, yapay zekanın insanı devre dışı bırakacağı söylemleri, dijitalleşmenin insanları işsiz hale getirmesinden çocukların hangi yaşta internetle buluşturulacağına kadar, aslında kimsenin doğrusu bilmediği konularda büyük laflarla bir tür propaganda yürütülüyor. Bu toplum mühendisliğin son çalışmalarından biri ise Oxford Üniversitesi’nden geldi. Oxford İnternet Enstitüsü’nün anket çalışmasına göre, insanlar…

Teknoloji ile insanın karşı karşıya getirildiği ve ‘insana gerek kalmayacak’ korkularıyla, ‘insansız hiçbir şey olmaz’ tezinin savaştığı ilginç bir ekonomik dönüşümün ortasındayız. Oysa meselenin bu kadar siyah beyaz ve magazinsel tartışması, sadece tartışmaya katılan ülkelerin gelişimi ıskalayıp, yapması gerekenleri ihmal etmesi sonucunu doğuruyor. Yapay zekadan başlayarak, teknolojik dönüşümlerin insanların yerini alamayacağını çok net söylemek mümkün. Sadece bu günkü algıyla yapılan işlerin teknolojiye devredilmesinden söz ediyoruz ki bu daha önceki sanayi devriminde hatta matbaa makinesi ilişkisinden tanıdığımız bir boyut. Bizim bu boş ve gereksiz tartışmalarla vakit kaybetmek yerine, gelecekte insanlara nerede ihtiyaç olacak sorusunun yanıtının peşine düşerek, eğitimi yeniden yapılandırmamız ve…