Yazar: Çetin ÜNSALAN

İnternetle başlayan sonra da mobiliteyle ve sosyal medya ile hayatımıza giren, akabinde haberden filme her konuyu takip ettiğimiz hale dönüşen, kaydırarak kısa sürede tüketime çevirdiğimiz hayat tarzı bizi aptallaştırıyor mu? Michigan Üniversitesi’nin araştırmasına bakarsanız, bilişsel yeteneklerimizin azaldığı gözleniyor. Bu gerçekten böyle mi, yoksa böyle olması mı isteniyor, esasen bundan çok emin değilim. Araştırmaya göre gençler bilgi işleme gibi temel görevlerde daha çok zorlanıyor. ABD’de teknoloji üretiliyor, kabul. Ama zaten Amerikan halkının düşünsel zekasının da entelektüel seviyesindeki sıkıntının da geleneksel ekonomide de var olduğunu biliyoruz. Bu nedenle ABD’de yapılan bu araştırmanın sonuçlarının, dünya ortalamasını yansıtıp yansıtmadığı konusunda çelişkiliyim. Zira yapay zekâ…

Dünya ekonomisinde paylaşım amaçlı ticaret savaşlarının, her yüzyılın başında olduğu gibi yaşandığı, bugün teknoloji rekabeti üzerinden şekillendiği günümüzde tarifeler başlığı gündeme oturmuş vaziyette. Uygulanacak tarifeler ve karşısında gösterilen tepkiler, ne kadar gerçekçi ayrıca tartışılır ama, şu bir gerçek ki bunlar işin çıktısıdır. Asıl teknoloji üstünlüğünü ve onun üzerinden de global ekonomide varlığını güçlendirme mücadelesini yaşadığımız, uygulamaların ise bunun sadece bir yansıması olduğunu bilmemiz lazım. Peki iki kutuptan biri olan ABD’nin aslında pozisyonunu güçlendiren en büyük faktör ne? Dolar mı? Elbette etkisi var, ama değil. Asıl buradaki belirleyici rol, teknolojik üstünlük, kretaif ürünler ve bunu besleyen insan kaynağı yani akademik güç.…

Dünya ekonomisi büyük değişimleri yaşarken, son dönemde ortaya çıkan tarifeler savaşının da bir teknolojide ön alma mücadelesi olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Yarının ekonomisinde başta veri ve veriye ulaşmayı sağlayacak altyapılar esası belirliyor. Bir tarafta veri merkezleri, öte tarafta yapay zekâ alanları üs kurmanın derdiyle öne çıkarken, dijital ekonominin yazılımdan donanıma tüm aksamları da bunun çerçevesinde hareketlenecektir. Startup ekosistemiyle bu alanda büyük işlere imza atma potansiyelim var. Ama potansiyeli işe çeviremezsek, gerisi tesadüfe ve şansa kalır. Bu nedenle daha planlı ve akılcı yaklaşımlar sergilemeliyiz. Fakat işin bir boyutu var ki, orada da önümüzde çok ciddi bir fırsat var. Uluslararası Enerji Ajansı’nın Enerji ve Yapay Zekâ…

Dünyada bugüne ve yarına ilişkin ekonomiyi okurken, teknolojinin ilk sıraya yerleştiğini görmek lazım. Nitekim dünya ekonomisinde ağırlıklı olan ve marka değeri yüksek firmalara baktığımızda da bu dönüşümünü görüyoruz. Son 15 yıla baktığımızda, dünyanın ilk 10 firmasının geleneksel sektörlerde faaliyet gösterenlerden, teknoloji odaklı mal ya da hizmet üretenlere evrildiğini açıkça fark edebiliyorsunuz. Bu dönüşümden, geleceğin ekonomisinde teknolojinin üst başlık ve dominant güç olacağı çıkarımını rahatlıkla yapabiliriz. Nitekim ABD seçimlerinden sonra verilen teknoloji şirketlerinin yetkililerinden oluşan fotoğraf da bize bunu anlatıyor. Ne var ki ardından alevlenen teknoloji odaklı ticaret savaşları, beraberinde başka tartışmaları da getiriyor. Öncelikle paylaşım ekonomisi üzerine kurgulanmış yapıyı bozuyor.…

Dünya Ekonomik Forumu Geleceğin İşleri Raporu’na göz attınız mı? Bence ekonomiyle ilgilenen, hatta ebeveyn olan, iş yapan herkesin buraya konsantre olması gerekiyor. Çünkü hem kaybolan işlerin iki katı kadar yeni iş çıkacağını anlatıyor, hem de bozulması gereken ezberleri. Raporun detaylarına girmeyeceğim. 92 milyon rol ortadan kalkarken, 172 milyon rolün ortaya çıkacağını söyleyen vurguyu, bir de gerileyen ve öne çıkan mesleklerin aktarıldığı bölümü paylaşmak isterim: “Tarım işçileri, kuryeler ve inşaat işçileri gibi ön saflardaki roller, 2030 itibarıyla en büyük mutlak iş artışını yakalayacak. Nüfus eğilimleri ve temel sektörlerdeki artan taleple birlikte hem hemşireler gibi bakım sektörü çalışanları hem de eğitim alanındaki…

Robotlar, bugünün en popüler gündemlerinin arasında yer alıyor. Robot olarak zaman içerisinde, mutfak robotu seviyesinden endüstriyel robot sistemlerine kadar geldik ama bu alanda eğilimi iyi okumakta fayda var. İlk başlarda robotların insanların işlerini alacağı yönünde geliştirilen şehir efsaneleri, bugün olgunluk seviyesi arttıkça, yeni mesleklerin geleceği ve yetenek gelişimi üzerine kurgulanmış noktaya ulaştı. Çünkü gerçek bu. Robot insanların yerini almayacak, insanların beden gücüyle yaptığı ameliye dediğimiz işleri üstlenecek ve böylece insanlar vasıflarına uygun olarak daha yaratıcı alanlara yönelecek. İnsan kaynağını buna göre kurgulayanlar da geleceğin ekonomisinde rekabetçi olacaklar. Elbette bağlantılı olarak nitelikli personelin karaborsaya düştüğü ve ihtiyacın büyük ölçüde buradan karşılanacağı…

İnternete bağlanmanın mümkün olmadığı yılların ardından, hayatımıza giren internete gürültülü ve kotası olduğu için sadece iş yapacağımız için bağlandığımız, çevirme sesi halen kulaklarımızda çınlayan dönemlere geldiğimizi hatırlayın. Bugün için son derece ilkel gibi gözükse de o yıllar için devrim niteliğindeydi. Hatta ekonominin bugün mobil üzerinden, akıllı telefonlarla yürütüldüğü süreci bir an için unutup, araç telefonlarına devrim gibi davrandığımız süreçleri anımsayın. 1986 yılında, henüz bir lise öğrencisiyken İstanbul Odakule’de gittiğim PTT Sergisi’ni ve araç telefonlarını ne kadar büyük bir hayranlıkla izlediğimizi, 2 bin Yılına Mektup Projesi’ni nasıl hayranlıkla konuştuğumuzu düşününce, bugün gelinen noktada bağlantı meselesinin geldiği yeri de sorguluyorum. Wifi bağlantısının…

Türk Start-up Yatırım Raporu açıklandı. KPMG Türkiye M&A ve 212 iş birliğiyle hazırlanan raporun sonuçlarına göre Türkiye’nin bu alanda büyük potansiyeli olduğu, gelen rakamların sevindiriciliği, ama öte taraftan baktığınızda da bu potansiyel karşısında çok küçük meblağlar olduğu gerçeği gözler önüne serildi. Rapora göre, 2024 senesinde, bir önceki yıla oranla işlem sayımızı sadece 34 adet arttırmışız. Her bir start-up’un potansiyel olarak bir ülkenin kaderini değiştirme şansı olduğunu düşünürseniz, rakam küçümsenecek düzeyde değil. Ama Türkiye’nin potansiyelini dikkate aldığınızda, girişimlerin yüzde 20’sinin tuttuğunu esas alırsanız, bu rakamı arttıracak bir ekosistem kurma ihtiyacımızın gün gibi açık olduğunu görürsünüz. Gelen fonlama miktarında da yükseliş var.…

Yapay zekâ, üretken özelliğiyle kamuoyuyla paylaşıldığı günden beri insanın yerine geçme tartışmalarıyla magazin malzemesi yapılmaya devam ediyor. Oysa çok popüler olan uygulamaların dışında, sadece iş için geliştiren üretken yapay zekâ uygulamaları konusundan birçok insan habersiz. Esas olanın yetkinliği geliştirerek, bunu bir teknoloji olarak görüp, işinde kullanmak olduğu bilinci, alt sıralarda kaldıkça da geleceğin ekonomisi içinde rekabet gücü elde edecek insanların oranı azalıyor. Mesele yapay zekaya işini teslim etmeyen, işinde yapay zekayı kullanan bireyler, firmalar, ülkeler yaratmak olduğunu görmemiz gerekiyor. Open AI’ın araştırmacılarından Karina Nguyen’in yayınladığı bir podcast’te anlattıkları bu bakımdan çok önemli. Nguyen, teknolojik gelişmeyi anlatırken, insanın neden şanslı olabileceğinin…

Herkesin ve her zirvenin gündeminde bir başlık var. Yapay zekâ… Davos’ta büyük dönüşüm tartışılırken de herkes buna kafa yoruyor, bunun büyük bir teknoloji balonu olma ve ekonomiye zarar verme riskine dikkat çekerken Financial Times’ta konuyu köşesine taşıyan Nobel ödüllü Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nda da… Şu bir gerçek ki üretken boyutuna geçtiğimizden beri büyük bir hızla mesele gündemdeki yerini sağlamlaştırırken, ABD-Çin rekabetinde dahi konu öne çıkıyor, Paris’te yapay zekâ konulu bir zirveyle de Avrupa geride kalmamanın hesaplarını yapıyor. Son bir raporlama daha geldi. Danışmanlık şirketi Ernst & Young, üretken yapay zekânın iş gücü piyasasına ve ekonomi üzerine etkilerini çerçeveleyen bir rapor…