Yazar: Çetin ÜNSALAN

Yapay zekâ konusunda ilk yasal düzenlemeyle dünyadaki yeni ekonomik düzende önemli bir ön alan Avrupa Birliği, bunu destekleyip, tabanı geliştirmek üzere bir pakt kurdu. Gönüllük üzerine oluşturulan bu yapılanmada çeşitli sektörlerden 116 firmanın imzacı olması çok önemli.Bunun çok doğru okunması gereken bir başlık olduğunu düşünüyorum. Zira bu firmaların sektörlerinde dünya ölçeğinde etkin olma özelliği, ekonominin yeni dönemde hem düzenlemeler hem de yaptırımlar açısından rekabetin şekillenmesi adına fikir veriyor.Ağustos 2026’da yürürlüğe girecek bu yasaya Türk firmalarının da iyi çalışması ve adapte olmak üzere çalışmalarını hızlandırması lazım. Yapay zekânın iş yapış yöntemlerinin arasında vazgeçilmezliğe doğru ilerlediği bir çağda bunu göz ardı etmek,…

Dijital ekonomi gündeme geldikten sonra, bilhassa blok zincir teknolojisi konuşulup, kripto varlıklar hayatımıza girdiğinden beri merkeziyetsiz yapıların ve özgürlük kavramının tema olarak işlendiğini görüyoruz.Elbette insanların özgür olması asıl arzumuz. Bunun tartışmaya açık bir noktası yok. Fakat etik davranan insanın zaten kanuna ihtiyacı yoktur. Aktivitesini belli prensipler doğrultusunda yürütür ve bu kanuna uygun olduğu için değil, doğrusu olduğundan yapar.Fakat tam özgürlük diye bahsedilen alanda, etik davranan insanlar kadar, etik kriteri olmayan kişilerin de özgürlük alanı bulduğunu unutmamak gerekir. Romantik tavırlarla sınırsız özgürlükten bahsedersek, bu güçlü olanın güçsüz olanı ezdiği bir zemine kayar.Nitekim örneğin Google davasında AB Komisyonu’nun verdiği 1,5 milyar avroluk…

Dünyada teknolojinin devreye girmesiyle birlikte herkes bir gelecek masalı yazıp, işin magazinini konuşurken, aslında üretimin türü, şekli ve ürünün kendisi değişiyor ama bunu yüksek oranda ıskalıyoruz.Yapay zekânın bir gün insanın yerini alıp almayacağını tartışmaktan, işlerimizde bu teknolojiden nasıl faydalanacağımızı konuşmaya zaman kalmıyor. Zaman ki bu ekonominin içinde hızlı değişimi dikkate alırsanız, en büyük sermayeniz.TÜİK çok kıymetli bir araştırma yaptı: Türkiye’deki girişimlerde bilişim teknolojileri kullanım oranlarını raporladı. Ne yazık ki ilk 100 işletmeyi bir kenara koyarsak, çok ders çalışmamız gerektiğini anlıyoruz.Araştırmanın çok fazlaca detayı var. Ama sadece yapay zekânın işletmelerde kullanıma oranlarını ele aldığımızda alarm noktasında kırmızı ışık yandığını görüyorsunuz. Araştırmanın…

Geçtiğimiz hafta otomotiv sektörü odaklı bir haber gündeme düştü. Almanya’nın dev otomotiv markalarından biri, yurtiçinde üretimdeki girdi maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle içeride fabrika kapatabileceğini duyurdu.Elbette bunun iktisadi tarafı var ve rekabet edebilirlik başlığını ayrıca tartışmaya açıyor. Hele ki Çin başta olmak üzere Uzakdoğu markalarının dünya pazarlarında yer bulmaya devam etmesi, konuyu bir tarafta sorunlu kılıyor, diğer tarafta ticaret savaşlarını tetikliyor.Fakat ben bunun bu kadar düz bir matematik olduğunu düşünmüyorum. Özellikle pandemide öne çıkan ve önemi daha çok anlaşılan bir kavram var. İçte üretim… Rekabetin buradan şekilleneceği ve bağımlılıkların azaltılma hedefine yönelik çalışmaların yapıldığı çok net görülüyor.O zaman firma gerçekten içte üretimi…

Son veriler Türkiye’de internet kullanımının dünya ortalamasının çok üzerinde olduğunu gösteriyor. Bakanlık düzeyinde yapılan açıklamalara göre nüfusumuzun yüzde 87,1’i internet kullanıyor ve bu dünya ortalaması olan yüzde 67’nin çok üzerinde…Hatta buna nüfus etkisini de vurduğumuzda ezici bir oranda interneti kullandığımızı söyleyerek devam edersek, çok da abartmış olmayız. Ama asıl mesele interneti kullanmak mı, internetle ne yaptığınız mı?İnternetle sınırlı aşan bir nüfusun, aklındakini sınırları aşamaması büyük ölçüde tüketici toplum çerçevesinde kalmasına neden oluyor. Elbette ülkede yazılımdan bilişimin diğer dallarına kadar üretim yapanlar var.Ama insan ister istemez, bu alanda iyi bir kullanıcıyken, ülkenin de dünya bilişim sektöründeki ağırlığının daha farklı olmasını bekliyor.…

Değişen ekonomik sistem içinde anahtar rol kimde diye sorsak, sanırım herkesin ortak fikri yazılım olur. Kodsuz sistemlerle sıradanlığın, yazılımcı olmayanların üzerine yıkıldığı, ama yaratıcılığın fark yaratırken, katma değeri çözümle birlikte sunduğu bu dönemde Türkiye’nin çok büyük bir potansiyeli var.Potansiyelimiz nereden kaynaklanıyor diye düşünebilirsiniz. Temel gerekçe şu: Dünyada gelişmiş ülkelerin çoğunda kurulan sistemler, insanların çözüm üretme kabiliyetlerini geliştirmek için ekstra çaba harcamasını gerektirir.Fakat sistemsizlik içinde, yıllardır ayakta kalmayı başaran Türk insanının bu alandaki avantajı, sorun karşısında çözüm üretme kasının gelişmiş olması. Yani bir sanayi devrimi ilk kez bize uygun geldi.Nitekim Türk yazılımcıların, dünyanın çeşitli noktalarında çözüm üretmekteki başarıları teslim edilen bir…

Geçtiğimiz hafta Beyaz Saray çok ilginç bir buluşmaya ev sahipliği yaptı. Dijital İçerik Üretimi Ekonomisi çerçevesinde yapılan buluşmaya, içerik üreten firmaların temsilcileri katıldı.Burada verilen mesajlar içerisinde en çarpıcı olan ise ABD Başkanı Biden tarafından dile getirilen şu ifadeydi: Gelecek sizsiniz…Bu esasında değişen ekonominin içerisinde, teknoloji ne kadar farklı noktalara giderse gitsin, içerik üretmenin, orijinal olmanın ve yaratıcılığın esas katma değer alanı olduğunu anlatan bir vurguydu.ABD Başkanları, rastgele konuşmaz. Orada politikaların da 50 yıllık ve enstitüler tarafından hazırlandığını ve yetkililerin bu devlet politikalarının sözcülüğünü, uygulayıcılığını yaptığını biliyoruz.Bu nedenle içerikçilere yönelik söylenen ‘gelecek sizsiniz’ ifadesini doğru okumak gerekiyor. Türkiye’nin de teknoloji sarhoşluğunu…

Türkiye’nin tırım tırım para aradığını biliyoruz. Çok uzun zamandır istediğimiz finansmana ulaşamadığımız da açık. Bunda dünya koşullarının ve Türkiye ekonomisinin gerçeklerinin etkisi olduğu kadar, ekonomide dönüşümün ve buna uyumsuz görüntümüzün de etkisi var.Nitekim aynı problemin finans kesimi ve reel sektör arasındaki ilişkide de yaşandığı biliniyor. Peki 2 binli yıllarda dünyayla eş zamanlı bize de gelen, tüketim odaklı kullandığımız için bugün sorun olarak önümüzde duran o para nerede?Biz teze göre artık para kalmadı. Gerçekten öyle mi? Ne yazık ki bu da ekonomideki dönüşümü okuyamamaktan kaynaklanıyor. Aslında dünyada halen kaynak var ama borç arayan esnaf gibi bulabileceğiniz paralar değil.Artık iki adres öne…

Türkiye teknolojiyi iyi kullanan insanlardan oluşan bir ülke. Aslında doğru kurgulanabilirse yeni ekonomi içinde teknolojiyi de üretme potansiyeli azımsanmayacak ölçüde yüksek. Fakat nedense kullandığımızla övünüp üretim aşamasını göz ardı ediyoruz.Zaten ihracatımız içinde bir türlü değişmeyen yüksek teknoloji payı da bunun en açık kanıtı. Peki o zaman başka bir soruyu gündeme taşıyalım. Teknolojiyi kullanırken ne kadar bilinçliyiz.Mesela dünyanın yapay zekâ tartıştığı bir süreçte, işimizde verimliliği arttırıp, hızlandırmayı çok dar bir kesim uyguluyor. Konuşan çok ama uygulama aşamasına geçtiğimizde yeterli olmadığını görüyoruz.Bizde ChatGPT ile özdeşleşti. Peki çok bilinçli olan bir kesimi kenara koyarsak ne için kullanılıyor. Ödev yaptırmak, konuşma hazırlamak veya yapay…

Türkiye’nin katma değerli üretimde, temeli yeni ekonomiye, teknolojiye dayanarak hamle yapacağı açıklandı. Yaklaşık 30 milyar dolarlık bir bütçe ayrılmasından söz ediliyor ve yapay zekâdan siber güvenliğe kadar her alanda hamle yapılacak.Bunun içinde teknolojinin üretiminden nitelikli istihdam yaratılmasına kadar çeşitli niyetler olduğu anlaşılıyor. Açıkçası böyle bir bakış açısına ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. Fakat meselenin sadece parayla çözülebileceğini düşünmemiz bu yolculuktaki en büyük sıkıntımızdır.Öncelikle 30 milyar dolarlık bir bütçe hedeflendiğine göre, meselenin biraz daha somutlaştırılması gerekir. Bu kaynak ne kadarlık bir dilim içerisinde kullandırılacak? Çipten bataryaya kadar geniş başlıklar açıldığında, her birinin doğru kurgulanması halinde ülkelerin kaderini etkileyecek büyüklükte olması da ‘aşağıdakilerden hangisi’…